Weldadig rondje

Beschrijving

• Het is 1818. Johannes van den Bosch en zijn Maatschappij van Weldadigheid willen paupers in Nederland perspectief op een beter bestaan bieden. De Maatschappij sticht daarom landbouwkoloniën. De eerste Kolonie heet Frederiksoord en al snel volgen Willemsoord en Wilhelminaoord.
• Sinds juli 2021 staan de Koloniën van Weldadigheid op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Deze fietstocht van 36 kilometer leidt je langs bijzondere monumenten in de Vrije Koloniën van Weldadigheid Frederiksoord, Wilhelminaoord en Willemsoord.
• Welkom Toen Welkom Nu in een uniek gebied dat genomineerd is voor UNESCO Werelderfgoedstatus. Het begin van een groots maatschappelijk experiment start in Frederiksoord (Kolonie 1 & 2) waar onder andere Huis Westerbeek, Hotel Frederiksoord, het voormalige Postkantoor, de authentieke ambtenarenhuisjes te zien zijn. Dit bijzondere dorp telt verschillende Rijksmonumenten én monumentale panden.
• Via Hoeve Koning Willem III fietst u naar Wilhelminaoord (Kolonie 4). In de verte ziet u het Kiemhuis staan. In het verleden werden hier pootaardappelen bewaard. Nu vervult het Kiemhuis een mooie, maatschappelijke rol. Er worden namelijk projecten gerealiseerd op het gebied van zorg en arbeid. In Wilhelminaoord staat het oudste dorpshuis van Drenthe, vroeger bekend als ‘het onderwijs en ontspanningsgebouw. Tegenwoordig heet het Ons Dorpshuis. In het hart van Wilhelminaoord staat het Koloniekerkje en pastorie.
• Tussen Wilhelminaoord en Noordwolde Zuid ontdekt u nog een paar bijzondere, historische objecten, namelijk Rustoord I en II en de Kolonieschool. Rustoord I is een voormalig bejaardentehuis, ontstaan aan het eind van de 19e Deze plek bood ruimte voor bejaarde kolonisten. Acht kolonistenechtparen werden hier gehuisvest. Door een mooie gift kon in 1904 ook Rustoord II gerealiseerd worden voor 25 alleenstaande bejaarde kolonisten.
• De Mandenmakerij. De kolonies boden in eerste instantie vooral landarbeid aan de kolonisten. Omdat het aantal kolonisten dat ongeschikt was voor de landarbeid steeds groter werd, zocht de leiding van de Maatschappij van Weldadigheid naar alternatieve werkgelegenheid. Aan deze groep kolonisten werden fabrieksmatige werkzaamheden aangeboden. In eerste instantie werden vooral zaken voor de eigen behoefte van de kolonies gefabriceerd zoals kousengarens, touw, kledingstukken, dekens en linnengoed. Dit gebeurde onder andere bij de Mandenmakerij. Op dit moment worden in dit Rijksmonument dertien appartementen gerealiseerd, waar jongeren met autisme kunnen wonen en meedraaien in de maatschappij.
• Hoeve Prinses Marianne (Rijksmonument). Johannes van den Bosch liet enkele grote boerderijen bouwen, waaronder de Hoeve Koning Willem IIIin Frederiksoord en de Hoeve De Dankbaarheid in Wilhelminaoord. De kleine kavels van de oorspronkelijke kolonisten werden samengevoegd tot een grote landbouwkavel van circa 50 hectare, waardoor een grootschalige vorm van landbouw mogelijk werd. De kolonisten werkten als arbeiders onder leiding van een bedrijfsleider op de hoeve. De nieuwe opzet bleek succesvol. De naam van de Hoeve Dankbaarheid werd in 1883 gewijzigd in Hoeve Prinses Marianne toen bleek dat de in dat jaar overleden prinses Marianne de anonieme schenker was geweest van het kapitaal waarmee hoeve De Dankbaarheid kond worden gerealiseerd.
• Noordwolde-Zuid is een buurtschap in het Westellingwerfse dorp Noordwolde (Friesland). Noordwolde-Zuid was oorspronkelijk een gebied dat bestond uit heidevelden, veen en groepen bomen. Het landschap veranderde drastisch door de vervening. In de 19e eeuwkwamen de eerste bewoners naar Noordwolde-Zuid. Noordwolde-Zuid is grotendeels omringd door bossen die zich uitstrekken van Steenwijk tot Appelscha. Het recreatiegebied Spokedam met de Spokeplas ligt op steenworp afstand en biedt op warme dagen heerlijk verkoeling.
• Via Noordwolde-Zuid fietst u via het prachtige landgoed de Eese richting Willemsoord (Kolonie 3). De fietsroute gaat via de Westvierdeparten (Kolonie 6). Op uw route wordt u verrast door de indrukwekkende landhuizen van de Eese, mat geverfd in Zweeds Rood.
• De Joodse begraafplaats. In de kolonie Willemsoord werden ook joodse armen gehuisvest. Hier werd een aparte buurt gecreëerd, ook wel de Jodenhoek genoemd. Voor het begraven van de overleden joodse inwoners werd een begraafplaats nabij deze buurt gesticht
• Willemsoord (Kolonie 3). Deze kolonie telde een relatief groot aantal opleidingen naast de lagere school. Zo was er nabij het centrum een naai- en breischool alsmede een tekenschool. De jeugd kon ook opgeleid worden in verschillende takken van nijverheid. Zo was er een zakkenweverij, een touwbaan, een timmerwinkel en een verfwinkel, waarvoor de bos- en landbouwopleiding de jeugd perspectief bood. De Maatschappij bezat in de directe omgeving van Willemsoord drie grote boerderijen (Hoeve Utrecht, Hoeve Amsterdam en Hoeve Generaal van den Bosch) waardoor er voldoende grond beschikbaar was voor het aanleggen van proefvelden voor de studenten.
• Voor een beetje afwisseling tijdens de fietstocht kunt de wereld van de paupers ontdekken tijdens de ‘Kolonie Experience’ In een acht minuten durende Virtual Reality belevenis komt u als pauper aan in de Kolonie III). Hier wordt u ontvangen door Generaal Johannes van den Bosch die uw wegwijs maakt in het dagelijks leven in ‘zijn’ kolonie. De VR Kolonie Experience vindt u bij Eetcafé de Steen te Willemsoord.
• Via de Marijenkampen (Desperado Kolonie) fietst u weer richting Frederiksoord. Marijenkampen is ontstaan toen de Maatschappij van Weldadigheidde kolonie Willemsoord had gesticht. Sommige bewoners uit Willemsoord -vooral jongere uit de kolonie weggestuurde kolonisten- vestigden zich in de directe omgeving in haastig gebouwde plaggenhutten en vormden de zogenaamde desperadokolonies. Hier is Marijenkampen er één van. Ook het Nijenslekerveld, Vledderveen en het Oosterse- en Westerseveld staan bekend als de zogenaamde ‘desperado koloniën’.
• Via Steenwijkerwold en Tuk vervolgt u het Weldadig Rondje langs ‘De Bult’ waar u kunt genieten van bosrijke natuur. Ten slotte fiets u via Nijensleek terug naar Frederiksoord.