Heerlijkheid Ruinenroute

Beschrijving

• Het waren de Heren van Ruinen die het lang geleden voor het zeggen hadden in de Heerlijkheid Ruinen. Een Heerlijkheid was een gebied waarin het overheidsgezag in leen werd uitgegeven door bv. de bisschop van Utrecht aan in dit geval dus de Heren van Ruinen.  Dat het hier nog steeds heerlijk is, ontdek je tijdens deze route al snel.
• Ruinen was vanaf de Middeleeuwen tot de Franse Tijd een hoge Heerlijkheid aangeduid als de Heerlijkheid Ruinen. In een akte van 1139 wordt Otto van Ruinen genoemd als een der dienstmannen van de bisschop van Utrecht. In 1140 werd door benedictijner monniken hier een klooster gesticht. Het klooster werd later naar Dickninge verplaatst. In en rond de huidige Ruiner Maria kerk zijn restanten te vinden van het klooster. Het interieur van deze kerk is zeker de moeite waard om te bezichtigen. Museumboerderij Pasmans Huus in Ruinen geeft een beeld van het leven rond 1900.
• De route volgend vanuit Ruinen brengt je vanzelf in de boswachterij Ruinen. Dit 1.000 hectare grote bos- en heidegebied is ontstaan in 1940. De boswachterij bestaat grotendeels uit naaldbomen. Bij de ontginning heeft men de natuurterreinen ongemoeid gelaten. Hierdoor zijn de natte heidevegetaties van de Gijsselter- en Pesserkoelen, alsmede de stuifzanden van het Echtenerzand met zijn jeneverbesstruwelen en grillige vliegdennen, bewaard gebleven. Op de heide kun je de adder, de ringslang en levendbarende hagedis tegenkomen.
• Heb je de Luchtwachttoren Post 7x3 al boven de bomen zien uitrijzen? Deze toren werd in 1953 door de Haagse architect, M. Zwaagstra, ontworpen en is in opvallend goede staat. De toren was functioneel tijdens de ‘Koude Oorlog’ maar is nu in eigendom van Staatsbosbeheer en wordt voor telecommunicatie doeleinden gebruikt.
• Na het bos zie je in de verte het oude esdorp Echten liggen. Het ontstond rond 1180 als een gebied dat in eigendom was van het klooster van Ruinen. In de 13e eeuw vestigden nazaten van de familie van Coevorden zich in Echten en bouwden de havezate: Huize Echten. Het oudste deel van het huidige huis stamt waarschijnlijk uit de 15e eeuw. De tuin om het huis is van veel recentere datum en werd in 1992 aangelegd. Zoek je nog wat toeristische informatie van de omgeving, dan kun je bij plattelandswinkel ‘t HUUS met de BELLE in Echten terecht.
• De fietstocht zet zich voort richting Koekange. Onderweg is er ook hier een mooie bezienswaardigheid: Landgoed Welgelegen met een blikmuseum en een theeschenkerij. Het voorhuis van Welgelegen is gebouwd in 1881 in de eclectische stijl. Een prachtige rode beuk staat in de voortuin. Het is raadzaam vooraf de openingstijden van dit landgoed te raadplegen.
• Koekange maakte vroeger deel uit van het grote veenmoeras tussen Ruinen en Meppel, van welk moeras het Oorkondenboek voor Drenthe en Groningen al melding maakt in het jaar 1141. Het dorp Koekange is dus een voormalige veenkolonie en dit is als zodanig aan de ligging en de vorm van de landerijen nog goed te herkennen. 
• In het buurtschap Blijdenstein staat op een prachtige plek, de parochiekerk van Blijdenstein, die onder de ‘Heerlijkheid Ruinen en Ruinerwold’ viel. Deze kerk werd voor het eerst vermeld in een oorkonde van 1152 waarin de schenkingen van de Utrechtse bisschop Hartbert (1139-1150) aan deze kerk werden bevestigd. Tegen het einde van de 12e eeuw is er een kleine Romaanse kerk van kloostermoppen gebouwd. Aan het begin van de 15e eeuw is deze -in Gotische stijl- sterk vergroot en werd er een toren aan toegevoegd.
  Er zou ook een klooster op Blijdenstein hebben gestaan, maar het bleek toch te gaan om een vervalste akte. In de 18e eeuw is er een brand in de toren geweest door mogelijk blikseminslag. De dikke eikenbalken van de bovenste torenverdieping vertonen nog duidelijke brandsporen. Het interieur van de kerk omvat een Oeckelenorgel.
• Aangekomen in Ruinerwold valt de verscheidenheid aan boerderijen op. Het dorp is ontstaan vanuit het toenmalige klooster in Ruinen. Tot ongeveer de 10e eeuw was het veengebied. In 1141 is dit gebied gedeeltelijk ontgonnen en bewoond, dit blijkt uit oude akten waarin staat dat er tienden (soort belasting) over dit gebied werd geheven. De landerijen rond Ruinerwold waren in vroeger tijden in gebruik door boerenbedrijven: keuterboertjes en herenboeren. De verschillen tussen arm en rijk waren groot.
• Langs de Dr. Larijweg in Ruinerwold die in 1925 werd aangelegd, ligt een lint aan verschillende boerderijen waaronder de museumboerderij De Karstenhoeve op nr. 21. In deze Saksische boerderij woonde van 1680 tot 1841 het vermogende boerengeslacht Karsten. Bij de aanleg van de Dr. Larijweg werden duizend hoogstam perenbomen langs de weg geplant. De bloeiperiode is ieder voorjaar weer een prachtige aanblik. Op de eerste zaterdag in oktober wordt de rijke oogst bij opbod verkocht.
• Via de Dr. Larijweg en de Meppelerweg is het weer terug fietsen naar Ruinen. Of eerst nog even onderweg een ijsje eten bij Speel- en ijsboerderij De Drentse Koe? Eenmaal terug in Ruinen kun je het buiten Ruinen gelegen Bezoekerscentrum Dwingelderveld bezoeken aan de rand van het Nationaal Park Dwingelderveld. De ontdekking van het grootste aaneengesloten natte heidegebied van West-Europa begint hier. Vlakbij het Bezoekerscentrum ligt de kooi van de schaapskudde van Ruinen. De uitkijktoren bij de Ruiner schaapskooi biedt een mooi uitzicht over het Dwingelderveld.