Oneindige heide

Vincent van Gogh is wereldberoemd. Wist jij dat Van Gogh in 1883 drie maanden in Drenthe heeft gewoond? Op advies van bevriende kunstenaars kwam Van Gogh naar Drenthe. Hij liet zich inspireren door het oorspronkelijke landschap en de Drentse veenarbeiders.

Dit was een korte maar belangrijke periode in zijn leven. Hij ontwikkelde hier zijn passie voor de schilderkunst.

‘Men voelt zoo, als men een togt van uren en uren doet door de streek, dat er eigentlijk niets is als die aarde oneindig, die schimmel van koren of hei, die lucht oneindig… Niets voelt men meer, al is ’t nog zoo groot op zichzelf, men weet slechs dat er is grond & lucht.’ schrijft Vincent van Gogh over zijn wandeling op 1 november 1883 terug naar Nieuw-Amsterdam/ Veenoord.

Hoewel de omgeving hier nog steeds weidse gezichten en oneindige luchten oplevert, is het landschap sinds 1883 drastisch verandert. Destijds was Drenthe beroemd, en voor sommigen berucht, om haar oneindige heidelandschap. ‘Wanneer men meent aan het einde der heide te zijn, begint de heide weer, ..droefgeestig… eenzaamheid op eenzaamheid.’ schrijft de Italiaanse Edmondo de Amicis in 1874. De heide werd pas gefotografeerd toen zij al aan het verdwijnen was. Gelukkig is de Drentse heide wel vaak geschilderd. Van Gogh deed dat met zijn aquarel Landschap met een boerderij. Jacoba de Graaff (1857–1940) schilderde hetzelfde gevoel van ‘alleen maar grond en lucht’.

Wat Vincent zag, leeft nog steeds voort. In 2023, 140 jaar na zijn komst naar Drenthe, schreef zangeres Martijje het lied Wat Vincent zag. Een muzikale ode aan het landschap dat hem zo raakte. Je luistert het lied hier.