Zuivelfabriek

Een in 1903 gebouwde voormalige ZUIVELFABRIEK op het 'Maallust'-terrein te Veenhuizen. Het ontwerp voor de zuivelfabriek werd geleverd door rijksbouwmeester W.C. Metzelaar. Voor de aanvang van de bouw van de stoomzuivelfabriek met bijbehorend vrijstaand ijshuis werd in verband met schoon water eerst een artesische put geboord van 71,5 meter diep. In 1909 wordt naast het bestaande filterlokaal aan de zuidzijde een tweede lokaal gebouwd en een reinwaterkelder met een capaciteit van 19.000 liter. In 1924 wordt de zuivelfabriek opgeheven en verandert de functie van het gebouw in die van maalderij. Hierdoor is het ijshuis overbodig geworden en wordt deze vervolgens in 1928 afgebroken. In 1932 wordt een nieuw kantoortje in gebruik genomen, waarbij het vermoedelijk gaat om een deel van de voormalige spoelplaats aan de westzijde. De transportschroef tussen de maalderij en de graansilo is waarschijnlijk in 1934 aangebracht. De houten dakopbouw aan de oostzijde is in 1968-1969 aangebracht. In 1970 en 1971 vindt onderhoud aan daken en schilderwerk plaats. De zuivelfabriek is gelegen op het complex 'Maallust' en heeft zowel een stedenbouwkundige- als een functionele relatie met andere onderdelen van het Maallust-complex, die bestaan uit een graanschuur (Rijksmonument), een graan- en meelpakhuis (Provinciaal monument in aanwijzing), een graansilo (Provinciaal monument in aanwijzing) en een weegbrug. De inrichting van het terrein is functioneel met een geasfalteerde weg, een met steenslag verhard gedeelte, met op de niet functionele terreingedeelten rond de gebouwen gras of geen verharding. Het complex ligt binnen het van rijkswege beschermde gezicht van Veenhuizen.