Bruingoudroute

Beschrijving

• De fietstocht start op de parkeerplaats ter hoogte van Kerkeind 1 in Schoonebeek. Schoonebeek wordt voor het eerst genoemd in 1250. In de gehuchten Oosterse Bos, Middendorp en Westerse Bos is het agrarische karakter gebleven. De oudste boerderijen van de streek zijn hier dan ook te zien. In Schoonebeek is de opvallendste de 17e eeuwse boerderij het museum 'Zwaantje Hans Stokmanshof'.
• Het meest bekend is Schoonebeek geworden door de olie. In 1943 werd er olie gevonden in het Schoonebeekerveld. Dit olieveld is het grootste op land liggende olieveld van Noordwest-Europa. Tussen 1948 en 1996 heeft de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) met behulp van de Ja-knikkers een kwart van de aanwezige hoeveelheid olie gewonnen. In 1996 staakte de NAM de winning. De olie was te taai en te stroperig voor de toenmalige technieken.
• Je fietst een stukje over de Europaweg door Schoonebeek. Langs de rand van het dorp fiets je richting de Nederlands-Duitse grens. Je kronkelt over de grens en volgt de fietsroute langs gehuchten als Vlieghuis en Stieltjeskanaal. In Stieltjeskanaal staat een dwarshuisboerderij met vrijstaand bijgebouw, kapschuur en een vernieuwde stookplaats met varkensstal uit 1907. Een dwarshuisboerderij is een boerderijtype ook bekend als kop-hals-rompboerderij. In Noord- en Midden-Nederland zijn dat gewoonlijk boerderijen met een overdwars geplaatste woning. Dwarshuisboerderijen zijn bekend sinds het einde van de middeleeuwen; ze combineren in de regel een boerenschuur met een woning die een niet-agrarische of burgerlijke uitstraling heeft. In Dalerveen staan een hallenhuisboerderij uit 1838 en een dwarshuisboerderij uit 1923.
• Je fietst het dorp Zandpol binnen. In Zandpol staat het Museum Meringa over de culturele geschiedenis en landbouw in de 20e eeuw. Vanuit hier kun je een uitstapje maken naar het Van Gogh Huis, een museaal bezoekerscentrum in Veenoord. Hier was in de 19e eeuw het logement gevestigd waar Vincent van Gogh enige tijd heeft gewoond en gewerkt.
• In Zandpol vind je het turfcafé gevestigd in een voormalige turfstrooiselfabriek van de familie Veldkamp. De turfstrooiselfabriek werd in 1926 gebouwd. In 1980 is de fabriek gesloten. In het café herinneren machines en diverse materialen nog aan de tijd dat de fabriek in bedrijf was. De rond gemetselde toren werd in 1945 gebouwd.
• Het gebouw dat aan het water ligt is de enige nog originele turfstrooiselfabriek in Nederland met een smalspoorremise. De fabriek werd in 1910 gebouwd om bolsterturf te verwerken. Bolsterturf is de bovenste laag van het veen. Van bolsterturf wordt turfstrooisel voor teel- en potaarde en voor paardenstallen gemaakt. Dieper gelegen turf wordt gebruikt als brandturf en actieve kool voor de (farmaceutische) industrie, bijvoorbeeld als Norit-tablet bij de Purit fabriek in Klazienaveen. De turfstrooiselfabriek werd opgericht door Griendtsveen Turfstrooisel Maatschappij NV te Rotterdam. Lange tijd was dit de grootste maatschappij in deze sector. De Maatschappij is rond 1885 opgericht door de familie Van de Griendt. De turf voor de fabriek werd eerst via schepen aangevoerd. De turfschippers konden via de kanalen tot vlak bij de veenderijen komen. In de 20e eeuw werd turf aangevoerd met behulp van smalspoortreinen. Er werd een uitgebreid smalspoornet aangelegd met aftakkingen en een lengte van 18 km tot in Duitsland (Schöningsdorf). De zachte ondergrond liet geen zwaar materiaal toe. Er werd gebruik gemaakt van smalspoor met een spoorwijdte van 90 cm. In 1983 werden de activiteiten van de turfstrooiselfabriek in Nederland beëindigd. In het naast gelegen Industriëel Smalspoormuseum wordt de unieke geschiedenis van het gebied uit de doeken gedaan.
• Je verlaat Zandpol en fietst verder richting het Bargerveen. Het hoogveenreservaat Bargerveen (2028 hectare) vormt het laatste grote restant van het Bourtangerveen/Bourtangermoor dat verder vrijwel geheel ontgonnen is. Het Bargerveen bestaat uit drie delen: het Amsterdamsche Veld, het Schoonbeekerveld en het Meerstalblok. Van het Amsterdamsche en Schoonbeekerveld is de bovengrond afgegraven. Het Meerstalblok is slechts gedeeltelijk afgegraven. In het Bargerveen komen veel bijzondere planten voor zoals beenbreek, veenbes, lavendelheide, gevlekte rietorchis en vele soorten veenmos. Het gebied is tevens bekend vanwege de vele karakteristieke en zeldzame broedvogels, zoals grauwe klauwier, porseleinhoen, waterral, grauwe gans en blauwborst. Het gebied is van groot belang vanwege de grote populatie adders die hier voorkomt. Ook de gladde slang is er niet zeldzaam. Het Bargerveen neemt tevens een bijzondere plaats in vanwege de vele soorten zeldzame insecten, zoals het heideblauwtje en enkele libellensoorten. In het Bargerveen vind je uitkijkheuvels en uitkijktorens om te genieten van de natuurpracht.
• Je fietst door Weiteveen, een voormalige veenkolonie. In het dorp vind je het Veenloopcentrum Weiteveen gevestigd in de voormalige R.K. Pastorie. Het Veenloopcentrum nodigt je uit om kennis te maken met hoe de nonnen en pioniers in het verleden leefden in een dorp midden in het veen. In het naastgelegen Natuurinfocentrum kun je veel te weten komen over de flora en fauna van dit unieke stukje Drenthe.
• Vanuit Weiteveen voert de fietsroute je naar Nieuw-Schoonebeek. In Nieuw-Schoonebeek vind je een kerktoren die in 1855 in een sobere Neo-Romaanse stijl is gebouwd. De toren vormt een restant van een Rooms-katholieke zaalkerk die eind jaren zestig is gesloopt. Buiten dit dorp staat Grenspaal 160-I die onderdeel vormt van een reeks van grenspalen langs de rijksgrens tussen Drenthe en Duitsland. Van de overgebleven grenspalen vormt 160-I een nagenoeg gaaf bewaard gebleven voorbeeld.
• Vanuit Nieuw-Schoonebeek fiets je terug naar Schoonebeek. In het dorp passeer je de dwarshuisboerderij Schoonebeek uit 1905 en Recreatiegebouw De Boô. Voor het groeiende aantal medewerkers van de Nederlandsche Aardolie Maatschappij (NAM) was er in die jaren in Schoonebeek weinig vertier, waarop door de directie werd besloten een ontspanningscentrum te bouwen. Bij het ontwerp werd de architect geïnspireerd door de booën (veehut met woongedeelte) die van oudsher in het beekdal van het Schoonebeekerdiep voorkwamen. Hiermee werd de huiselijke sfeer en bouwwijze van dit type stallen overgebracht in de architectuur van het ontspanningscentrum De Boô. Je kunt ook nog een bezoek brengen aan Museum- en zandstrooiboerderij Zwaantje Hans-Stokman’s hof. Dit is een fraai gerestaureerde Saksische boerderij met schuur uit de 17e eeuw.
• De fietstocht ‘Bruingoudroute’ zit erop. Strijk neer in een plaatselijk café of restaurant en geniet nog even na van deze mooie fietstocht.